Թագավորանիստ | Վանաձորի Համայնքապետարանի Պաշտոնական Կայք

«ԹԱԳԱՎՈՐԱՆԻՍՏԸ»-ՔԱՂԱՔԻ ՀՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆ

(Ծրագրի անվանումը)

ՀՀ ԼՈՌՈՒ ՄԱՐԶ, ՎԱՆԱՁՈՐԻ ՀԱՄԱՅՆՔԱՊԵՏԱՐԱՆ

Ծրագրի ընդհանուր արժեքը 343 000 000 դրամ

Ծրագրի հիմնավորումը

«Թագավորանիստը» բրոնզիդարյան /Ք.ա. 3-2 հազարամյակ/շրջանի հնավայր է, որը գտնվում է Վանաձոր համայնքի «Դիմաց» թաղամասում: Հնավայրը ներկայացնող բլուրը՝ 1519մ բարձրությամբ, գտնվում է քաղաքի հյուսիս-արևելյան մասում՝ Փամբակ և Տանձուտ գետերի միախառնման վայրում: Այստեղ մասնակի պեղումներ են արվել դեռևս անցյալ դարի կեսերին անվանի հնագետների կողմից, այդ թվում Բորիս Պիատրովսկու: Գտածոների մեծ մասը այսօր ցուցադրվում է Վանաձորի Լոռի-Փամբակ երկրագիտական թանգարանում, մյուսները Հայաստանի պատմության պետական թանգարանում: Մասնագետների պնդմամբ հնավայրը Ք.ա. առաջին հազարամյակում նաև ուրարտական բնակատեղի է եղել, որը զբաղեցրել է բլրի ողջ տարածքը: Հնարավոր է այն բերդանիստ է դարձրել հենց Արգիշտի-I-ը, որի օրոք Ք.ա. 785-784թթ. նվաճվել է այս տարածքը և ներառվել Վանի թագավորության կազմի մեջ:

10-րդ դարում հնավայրը հանդիսացել է Բագրատունյաց Աշոտ 3-րդ Ողորմածի նստավայրը (այստեղից էլ ծագում է հնավայրի «Թագավորանիստ» անվանումը), որտեղ արքան հանգրվանել է Սանահին և Հաղպատ վանքերն այցելելիս:

Այսպիսով «Թագավորանիստ» հնավայրն իր պատմական նշանակությամբ բացառիկ է նրանով, որ այն իր մեջ ամփոփում է Հայաստանի պատմության միանգամից երեք ժամանակաշրջան՝ նախնադար, հին քարի դար և միջնադար:

Նշված տարածքում վերջին անգամ պեղումներ են կատարվել 2007թ.:

«Թագավորանիստ» տանող ճանապարհը անցնում է «Թթու ջուր» հանգստի գոտոով:
1970-ականնների վերջին Կիրովականի գործարաններից մեկի տարածքում հայտնաբերվեց հանքային ջրի ակունք, որը բնակչությանը հասանելի դարձնելու համար խողովակով դուրս բերվեց պարսպից այն կողմ: Որոշ ժամանակ անց տարածքը կառուցապատվեց /ճարտարապետ Ն.Օհանյան/՝ դառնալով քաղաքացիների սիրած վայրերից մեկը ՝ «Թթու ջու» անվանումով: Այն գտնվում է Տանձուտ գետի անմիջապես ափին, իսկ քիչ այն կողմ բարձրանում է Հայաստանում բացառիկ պատմական նշանակության «Թագավորանիստ» հնավայրը:

Այստեղ հոսող հանքային ջրի առանձնահատկություններն են.

Ի տարբերություն հանրապետության տարածքի մյուս հանքային աղբյուրների ջուրը սառն է՝ 16-17 աստիճան և միջին հանքայնության է:
հարուստ է կենսաբանական արժեքավոր միատարրերով:
Նրա բաղադրության մեջ կատիոնների /դրական/ և անիոնների/բացասական/ այնպիսի հարաբերակցություն է, որն օրգանիզմին վնաս չի տալիս հաճախակի օգտագործելիս:

Մասնագետները Վանաձորի հանքային ջուրը բնորոշում են որպես «հայկական Նարզան»

Բարեկարգելով և արդիականացնելով «Թթու ջուր» հանգստի գոտին հնարավոր է այն օգտագործել քայլարշավներ կազմակերպելու համար, որն էլ մեկ ուղղով կապված է «Թագավորանիստ» հնավայրի հետ:

Ծրագրի նպատակները

«Թագավորանիստը»՝ հնագիտական կենտրոն: Համագործակցելով Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի, Հնագիտության և Ազգագրության ինստիտուտի, Երևանի պետական համալսարանի հնագիտության ամբիոնի, Վանաձորի պետական համալսարանի պատմության ամբիոնի հետ սկսել պեղումների նոր փուլ: Ժամանակի ընթացքում տարածքում հիմնել պատմության թանգարան, որտեղ կցուցադրվեն պեղված հնագիտական նյութերը:

Նպատակն է զարգացնել տուրիզմը, տուրիստական արշավների կազմակերպում: Պատմության վերհանում:

«Թթու ջուր» հանգստի գոտու վերակառուցում:

Զբոսաշրջության զարգացում:

Ծրագրի խնդիրները

1.Ֆինանսական միջոցների ներգրավում.

2.Պեղումների վերսկսում

3.Հայտնաբերված հնագիտական նյութերի համակարգում և կոմպլեկտավորում:

4.Թանգարանի հիմնում

5.Զբոսաշրջիկների այցելությունների կազմակերպում

Դպրոցահասակների և ուսանողների այցերի կազմակերպում/նպատակը խթանել արտադպրոցական դաստիարակություն/

7.Հնավայրը առավել գրավիչ դարձնելու համար համապատասխանորեն կահավորել, փորձելով վերականգնել նրա պատմական տեսքը:

8.Բուկլետների տպագրություն, ցուցատախտակների տեղադրում:

9.Թագավորանիստ բրենդի ստեղծում

10.Տարածքի բարեկարգում, ճանապարհների վերանորոգում:

Ծրագրի ակնկալվող արդյունքները

Պատմական 3 ժամանակաշրջան ընդգրկող «Թագավորանիստ» հնավայրի վերականգնում:

«Թթու ջրի» տարածքի բարեկարգում:

Հետագայում նախատեսվում է նաև Վերնիսաժի (գեղարվեստական իրերի ցուցահանդես-վաճառք) բացում:

Տուրիզմի զարգացում:

Անվանում	Արժեք ՀՀ դրամ /մլն
Թագավորանիսի թանգարան	300,0
Ապակե կամրջակ և վերելակ	43,0
Ընդհանուր	343,0

**Հաշվարկը կատարված է ըստ քաղաքաշինության նախարարի 2008թ. Հունվարի 14-ի №09 հրամանի:

«ТАГАВОРАНИСТ»-АРХЕОЛОГИЧЕСКИЙ ЦЕНТР ВАНАДЗОРА

(Название программы)

РА ЛОРИЙСКАЯ ОБЛАСТЬ, МЭРИЯ ГОРОДА ВАНАДЗОР

Общая стоимость программы 343 000 000 арм.драм

Обоснование программы
«Тагаворанист» - это историческая местность бронзовой эпохи /3-2 тысячелетия до нашей эры/, которая находится в районе «Димац» города Ванадзор.Холм, представляющий это историческое место, высотой в 1519м находится в северо-восточной части города: в местности слияния рек Памбак и Тандзут. Еще в середине прошлого века со стороны известных археологов здесь были проведены частичные раскопки. Среди археологов был Борис Пиатровский. Большая часть экспонатов на сегодняшний день выставлена в геологическом музее Лори-Памбак г.Ванадзора,остальные в Государственном музее истории Армении. По мнению экспертов историческая местность в первом тысячелетии до нашей эры входила в государство Урарту, которая занимала всю территорию холма. Возможно эту местность превратил в трон-крепость сам король Аргишти- 1-ый, во времена правления которого /785-784гг. до нашей эры/ была захвачена эта область и включена в состав королевства Ван.

В Х-ом веке историческая местность являлась местом трона короля Ашота 3-ьего Милосердного из рода Багратуни (отсюда происходит название исторической местности «Тагаворанист»), где король останавливался во время визитов в храмы Санаин и Ахпат.

Таким образом, историческая местность «Тагаворанист» своим историческим значением выделяется тем, что она включает в себя сразу три периода истории Армении:

древний век, каменный век и средний век.

На отмеченной местности в последний раз были сделаны раскопки в 2007г.

Дорога, ведущая в «Тагаворанист» проходит через зону отдыха «Тту джур». В конце 1970-ых годов на территории одного из заводов Кировакана был найден источник минеральной воды. Чтобы сделать его доступным для населения города, он был выведен трубопроводом за ворота завода. Через некоторое время территория была реконструирована /архитектор Н.Оганян/ и стала одним из излюбленных мест горожан и получила название «Тту джур». Зона отдыха находится на самом берегу реки Тандзут, а неподалеку поднимается историческая местность«Тагаворанист»,имеющая исключительное историческое значение в Армении.

Особенности текущей здесь минеральной воды:

В отличие от других минеральных источников республики вода здесь холодная (16-17

градусов) и средней минеральности.

Богата ценными биологическими микроэлементами.
В ее составе такое соотношение катионов/положительные/ и анионов

/отрицательные/, которое не вредит организму даже при частом использовании.

Специалисты характеризуют минеральную воду Ванадзора как «Армянский Нарзан».

Реконструкцией и модернизацией зоны отдыха «Тту джур» станет возможным его использование для организации пеших походов, которая находится на одной линии с исторической местностью «Тагаворанист».

Цель программы

«Тагаворанист»-это археологический центр. Сотрудничая с Национальной Академией Наук , с институтом Археологии и Этнографии, факультетом археологии Ереванского государственного университета, факультетом истории Ванадзорского государственного университета начать новый этап раскопок.

С течением времени на территории создать музей истории, где будут выставлены выкопанные археологические раскопки.

Целью является развитие туризма,организация туристических походов.

Выявление истории.

Реконструкция зоны отдыха «Тту джур».

Развитие туризма.

Задачи программы

Привлечение финансовых средств.
Начало раскопок.
Координация и комбинирование обнаруженных археологических материалов.
Организация посещений туристов.
Организация посещений школьников и студентов /целью является стимулирование внешкольного воспитания/.
Благоустроить историческую местность, чтобы сделать ее наиболее привлекательной, пытаясь восстановить ее прежний исторический вид.
Издательство буклетов, установка табличек-указателей.
Создание бренда Тагавораниста.
Благоустройство местности, ремонт дорог.

Восстановление, включающего в себя 3 исторических периода, археологической местности «Тагаворанист».

Благоустройство территории «Тту джур».

В дальнейшем планируется также открытие Вернисажа (выставка-продажа художественных товаров.

Развитие туризма.

Название	Стоимость/арм.драм /млн
Музей Тагавораниста	300,0
Стеклянный мостик и подъемник	43,0
Итого	343,0

**Расчет выполнен по приказу министра градостроительства за №09 от 14-ого января 2008г.

„TAGAVORANIST”- ARCHAEOLOGICAL CENTER

(NAME OF THE PROJECT)

RA,LORI REGION, VANADZOR MUNICIPALITY

TOTAL COST OF THE PROJECT 343 000 000 AMD

PROJECT JUSTIFICATION

Tagavoranist is an anciant Archaeological area located in the Dimats district of Vanadzor Community / BC 3-2 millennium/: The hill is 1519 meters high, is located in the north-eastern part of the city, at the merging place of Pambak and Tandzut rivers. Some excavations have been made here by renowned archaeologists, such as Boris Petrovskiy, in the middle part of the last century . Most of the findings are demonstrated at the "Lori-Pambak" Museum of Vanadzor, the other ones- at the State historical museum of RA. The specialist affirm that the archaeological area was an Urartian dwelling place,which occupied the whole area of the hill: it is possible that Argishti-I had already made it as a residence/ Berdanist/, this area was conquered and included in the kingdom of Van /BC 785-784/.

In the 10th century the Archaeological area was the residence of Ashot the 3rd Bagratuni Voghormats. King stayed here while visiting the monasteries of Sanahin and Haghpat /here comes the name Tagavoranist/.

So, Tagavoranist archaeological area is unique with its historical significance, it summarizes three epochs of history of Armenia: the Primeval, the Old Stone Age and the Middle Ages.

The last excavation was carried out in 2007.

The road leading to the „Tagavoranist” passes through Ttu Jur Recreation Zone:
At the end of the 1970's, a source of mineral water was discovered in one of the factories of Kirovakan, it was pulled out through the pipe to make it accessible to the public. After a while it was rebuilt / architect N. Ohanyan/, and became one of the favorite places of the citizens, called "Ttu jur": it is located on the bank of the river Tandzut, „Tagavoranist” ancient Archaeological area is located a little farther.

The peculiarities of the water are:

Unlike other mineral sources in the territory of the country, the water is cold- at 16-17 degrees and average minerality.
rich in biological valuable homogeneous materials
Its composition is a cation / positive / and anion / negative / correlation that does not harm the body in case of frequent use.

Specialists describe Vanadzor mineral water as "Armenian Narzan".

It is possible to use „ Ttu Jur” resort to organize hiking after improvent and modernization the area.

Project Goals

Tagavoranist as an ancient archaeological area: Collaborating with the National Academy of Sciences, the Institute of Archeology and Ethnography, the Department of Archeology of Yerevan State University and the History Department of Vanadzor State University has begun a new excavation stage. It is planned to build a museum of history,there will be exhibited archaeological materials, glass bridge and elevator tower. The goal is to develop tourism, tourist campaigns, revealing of the history

Recreation area reconstruction«Ttu Jur»/ Natural mineral water: Construction of walkways, tourism development

Project objectives

Attraction of financial resources:
Resumption of excavations
Coordination and discovery of archaeological materials
Establishment of the Museum
Tours for tourists
Tours for school students and students /the goal is to promote extracurricular education /
It needs to be accordingly furnished to make the area more attractive and to restore the historical appearance
Booklet printing, billboards installation:
making the brand Tagavoranist
Improvement of the area, road reconstruction.

The expected results of the project

Renovation of Tagavoranist ancient archaeological area which includes 3 historical eras

Improvement of the „Ttu jur” area

It is planed to open an Exhibition-sale „Vernissage ”

Tourism development:

Outlay

Name	Million AMD
Tagavoranist museum	300,0
Glass bridge and elevator	43,0
Total/ General	343,0

** The calculation is done according to the Order No. 09 of January 14 of Minister of Urban Development 2008

Post Views: 4,074