ՌԱՄԱ ընտանիքը
(հոդվածների շարք «Ռեսուրսներիարդյունավետությունևմաքուրարտադրություն» ծրագրի վերաբերյալ)
Մեր երկիրը փոքր տարածք ունեցող պետություն է, որը չունի նաև մեծ բնական ռեսուրսներ, հետևաբար Հայաստանը շեշտը դնում է ազգի մտավոր կարողությունների զարգացման վրա՝ համարելով դա երկրի ռազմավարական ռեսուրսը և կայուն զարգացման երաշխիքը:[1]
Ինչ՞է ՌԱՄԱ-ն և որքնով՞ է այն առնչվում ՀՀառկա ազգային ռազմավարական փաստաթղթերի, ծրագրերի և նպատակների հետ:
Ինչու՞էանհրաժեշտՌԱՄԱծրագրիներդրումըևզարգացումը:
Ի՞նչ աշխատանքներ են կատարված մինչև այժմ և ի՞նչ է նախատեսվում իրականացնել:
Այս և այլ հարցերի պատասխանները կդիտարկվեն այս հոդվածում, միաժամանակ կներկայցվեն որոշ ընդհանուր տեղեկություններ մի յուրահատուկ ծրագրի մասին, որը մեկնարկել է շուրջ երկու տարի առաջ և կարող է որոշակի դրական ազդեցություն ունենալ մեր երկրի տնտեսության զարգացման վրա:
«Ռեսուրսներիարդյունավետությունևմաքուրարտադրություն» (ՌԱՄԱ) ծրագիրը միտված է բարելավելՓՄՁ-ներիբնապահպանականգործունեությունըևռեսուրսներիարդյունավետությունը՝դրանովիսկնպաստելովկայունարդյունաբերականզարգացմանը,զբաղվածությանուեկամուտներիմակարդակիբարձրացմանը:
Ինչպես, դեռ մեր թվարկությունից առաջ, ասել է հունականդասականփիլիսոփայությանխոշորագույններկայացուցիչներիցմեկը, Արիստոտելը. «Մարդիկհարուստենդառնումոչմիայնիրենցունեցվածքնավելացնելու, այլևծախսերիկրճատմանճանապարհով»:
ՌԱՄԱծրագրիհիմնական խնդիրներն են հումքի/ելանյութերի, էներգիայի ու ջրիարդյունավետ օգտագործումը, դրանց աղբյուրների ճիշտ ընտրությունը, ինչպես նաև թափոնների կրճատումը և վնասազերծումը, կեղտաջրերի նվազեցումը և վերամշակումը, օդային ավազան արտանետումների կրճատումը և վերահսկողությունը:
Ծրագրի հիմնական թիրախը բնականաբար, արդյունաբերությունն է, որը, ինչպես հայտնի է՝ Հայաստանի տնտեսության հիմքն է:[2]Ըստ պաշտոնական տվյալների, ՀՀ կառավարությունը առաջնորդվում է երկրի տնտեսության մրցունակության բարձրացման և շարունակական տնտեսական աճի ապահովման հրամայականներով և այն ընդունել է գիտելիքահեն տնտեսություն կառուցելու անհրաժեշտությունը և նախաձեռնել է իրականացնել արտահանման ուղղվածություն ունեցող արդյունաբերական քաղաքականություն:
ՌԱՄԱծրագիրը ցուցադրական է, Հայաստանում իրականացվում է «Կանաչ տնտեսություն Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանում» (EAP Green) ծրագրի շրջանակներում:[3]
[1]http://www.panarmenian.net/arm/news/53637/
[2]http://www.mineconomy.am/arm/35/gortsaruyt.html
[3] EaP GREEN ծրագիրըֆինանսավորվումէԵվրոպականմիությանկողմից:
Ծրագիրը ֆինանսավորող ՄԱԱԶԿ մանդատը հիմնականում ուղղված է զարգացողերկրներումարդյունաբերականզարգացմանխթանմանը: Այս միջազգային կազմակերպությունը մասնագիտացվածևարդյունավետծառայությունների տրամադրման միջոցով նպաստում է բազմաթիվ փոխկապակցածխնդիրներիհաղթահարմանը, մասնավորապես՝ արտադրականգործունեությանմիջոցովաղքատությանկրճատումը, առևտրիոլորտումազգայինկարողություններիհզորացմանմիջոցովզարգացողերկրներինհամաշխարհայինշուկաինտեգրումը, արդյունաբերությանոլորտումշրջակամիջավայրիկայունությանխթանումըևմաքուրէներգիայիաղբյուրներիհասանելիությանբարելավումը:
ԿՏԲԿ-ն անկախ, ոչքաղաքական, ոչառևտրայինկազմակերպությունէ որը, օժանդակումէԿովկասիերկրներումբնապահպանականխնդիրներիլուծմանըևաջակցումքաղաքացիականհասարակությանկառուցմանը, որոշումներիկայացմանգործընթացումհանրայինմասնակցության, տեղեկատվությանազատշրջանառության, ինչպեսնաև հասարակական կազմակերպությունների, կառավարականկառույցների, տեղականհամայնքներիևայլշահառուներիմիջևհամագործակցությանխթանմանմիջոցով։
ՌԱՄԱ ծրագրի նպատակն է բարելավել ռեսուրսների արդյունավետությունը և բնապահպանական գործունեությունը մասնավորապես գյուղատնտեսական, սննդի, քիմիական և շինարարական նյութերի արտադրության ոլորտներում։ Միաժամանակ օգնել ՓՄՁ-ներում ապահովել բիզնես օգուտներ (ծախսերի նվազեցում, արտադրողականության բարձրացում, արտադրանքի որակի բարելավում), նվազեցված բնապահպանական ազդեցություններ (ավելի քիչ թափոններ, արտանետումներ և աղտոտում) և բնականաբար, բարելավված մասնագիտական և հանրային առողջություն ու անվտանգություն:
| Ծրագրիհիմնականգործողություններնեն՝ |
| · ՌԱՄԱմարդկայինևինստիտուցիոնալկարողություններիզարգացում:
· ՌԱՄԱիրականացում, տարածումևփորձարկում: ՀայաստանիՓՄՁ–ներիկողմիցՌԱՄԱհասկացությունների, մեթոդներիևգործիքներիներդնում: · ՌԱՄԱտեխնիկականաջակցություն: ՄատչելիևանհրաժեշտՌԱՄԱփորձիևգործիքներիհասանելիությանապահովում: |
«Ռեսուրսներիարդյունավետությունևմաքուրարտադրություն»ցուցադրականծրագիրըհանդիսանումէԱրևելյանգործընկերությաներկրներումիրականացվող (Հայաստան, Ադրբեջան, Բելառուս, Վրաստան, ՄոլդովաևՈւկրաինա) «Կանաչ տնտեսություն Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանում» (EAP Green) ծրագրիերեքբաղադրիչներիցմեկը, որիգլխավորնպատակնէբարելավելթիրախայինարդյունաբերականոլորտներիՓՄՁ-ներիբնապահպանականգործունեությունըևռեսուրսներիարդյունավետությունը, ՌԱՄԱտերմինաբանության, հասկացությունների, մեթոդների, գործիքներիևքաղաքականություններիներդրմանմիջոցով` դրանովիսկնպաստելովկայունարդյունաբերականզարգացմանըևզբաղվածությանուեկամուտներիմակարդակիբարձրացմանը` մասնավորապեսգյուղատնտեսական/սննդի, քիմիականևշինարարականնյութերիարտադրությանոլորտներում:
Հայաստանում ծրագիրը համակարգում են՝ ՀՀ շրջակա միջավայրի պահպանության ու բնական ռեսուրսների բանական օգտագործման բնագավառներում պետական քաղաքականություն մշակող և իրականացնող, գործադիր իշխանության հանրապետական մարմինը՝ ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը և ՀՀ կառավարության տնտեսական քաղաքականությունը մշակող գործադիր իշխանության հանրապետական մարմինը՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը:
ՌԱՄԱ թիրախայինխմբերն են, պետականկառավարմանմարմինները` բնապահպանության, էներգետիկայի և բնական պաշարների,գյուղատնտեսության, տարածքայինկառավարման, արտակարգիրավիճակների, էկոնոմիկայիևֆինանսներինախարարությունները, տեղականիշխանությունները, տեղականինքնակառավարմանմարմինները, ծրագրիիրականացմանհամայնքներիբնակչությունը, շահագրգիռոլորտներիհամայնքայինևազգայինկազմակերպությունները (ՓՄՁ-ներ, անհատ ձեռներեցներ, այլբիզնեսմիավորումներ,ֆերմերայինտնտեսություններ ևայլն):
Ինչու՞ՌԱՄԱ ընտանիք, որովհետև այսօր, վերոնշված անձանց գլխավորությամբ, ձևավորվել է տարբեր բնագավառներ ներկայացնող, փորձառու, հմուտ և բացառիկ արհեստավարժ,ազգային մասնագետների, համախոհների մի բանակ՝ «ընտանիք», ովքեր մտահոգված լինելով երկրի ապագայով համախմբվել են ՌԱՄԱ գաղափարի շուրջ նպատակ ունենալով նպաստել Հայաստանի տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական առողջացմանը, զարգացմանը ևբարգավաճմանը: Նրանց մեջ են շահառու նախարարությունների պատասխանատու աշխատակիցներ, բնապահպաններ, էներգետիկներ, շինարարներ, գիտության դոկտորներ (պրոֆեսորներ), քաղաքապետեր և համայնքապետեր, բնագետներ և տնտեսագետներ:
Այս մարդիկ պարբերաբար հավաքվում և քննարկում են ՌԱՄԱ առկա խնդիրները և հնարավոր զարգացումները, հաջողությունները և մարտահրավերները:
Ուրախությամբ պետք է փաստել, որ արդեն մշակվել է ուսուցողական ու առաջնորդող գիրքը՝ ՌԱՄԱ ուղեցույցը (այբենարանը), որտեղ լակոնիկ, մատչելի և հետաքրքրաշարժ ձևով տրված են ՌԱՄԱ կիրառման շրջանակները, նպատակները, պարզաբանված և սահամումնված են բոլոր կիրառվող հասկացությունները և տերմինները: Արդյունավետ և մաքուր բիզնեսի ուղեցույցի նպատակն է տեղայնացնել և օժանդակել ՌԱՄԱ մեթոդների, փորձի և գործիքների ներդրմանը Հայաստանում։
Ի՞նչբիզնես և բնապահպանականօգուտներկարելիէակնկալելՌԱՄԱներդրմանարդյունքում։
Ի՞նչգործիքներևմեթոդներէկիրառումՌԱՄԱ–ն։
Այս և շատ այլ հարցերին պատասխան է տալիս Ուղեցույցի առաջին հրատարակությունը, որը ներառում է նաև 2014թ. ՌԱՄԱ փորձագետների ազգային թիմի կողմից իրականացված ՌԱՄԱ գնահատումների արդյունքում մշակված մի շարք բիզնես օրինակներ և հաջողված պատմություններ[1]:
[1]ՌԱՄԱվերաբերյալհոդվածներիշարքումՈւղեցույցիննախատեսվածէնվիրելառանձինհոդված, որտեղմանրամասնկներկայացվինրայուրահատկությունները:
Անհրաժեշտ է տեղայնացնել և զարգացնել ՀՀ-ում ՌԱՄԱ մտածելակերպը, սկըզբունքները, տերմինաբանությունը, ուղեցույցով առաջարկվող ձևաչափերը: Այդ նպատակով շահագրգիռ նախարարությունների, պետական, մասնավոր և հասարակականկազմակերպությունների մասնակցությամբ 2015-2016թթ. ընթացքում հաջողությամբ իրականացվել են հինգֆորումներ/համաժողովներ՝ Արարատում (30 հոկտեմբեր 2015թ.), Երևանում (22 դեկտեմբեր 2015թ. և 04 ապրիլի 2016թ.),Հրազդանում (19 մայիսի 2016թ.) և Վանաձորում (29 հուլիսի 2016թ.)։Օգոստոս ամիսներին նախատեսված է ևս մեկ ֆորումի անցկացումԵրևանում:ՌԱՄԱվերաբերյալ հոդվածների շարքում ֆորումներին նախատեսվում էնվիրել առանձին հոդված, որտեղ մանրամասն կներկայացվի համաժողովների ժամանակ քննարկված խնդիրները և տրված առաջարկությունները:
Միաժամանակ, շատ կարևոր է Հայաստանում տեղայնացնելռեսուրսների արդյունավետության և մաքուր արտադրության կենսակերպը, արմատավորել այնորպես սովորույթ և առօրեական դարձնել:Աջակցելով այդ նպատակին, մեկ այլ կարևորագույն գործողություն է իրականացվում հանրապետության տարբեր մարզերում, այն է«Կանաչ ՌԱՄԱ ակումբների» ստեղծումը: Այս բաղադրիչի նպատակն է իրականացնել արտադրական նպատակներով տարբեր տեսակի նյութական և էներգետիկ ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման, ինչպես նաև շրջակա միջավայրի վրա ունեցած ազդեցության հնարավորինս լայնածավալ գնահատում` ռեսուրսների օգտագուծման արդյունավետությունը բարձրացնելու և ավելի մաքուր արտադրության գաղափարախոսությունը տեղերում ներդնելու համար:
«Կանաչ ՌԱՄԱ ակումբների» աշխատանքը նպատակաուղղված է, հիմնականում ՓՄՁ-ների համար զարգացնելու և փորձարկելու վստահելի աջակցության մոդել, որը պետք է լինի ընդլայնելի և վերարտադրվող: Երկու «Կանաչ ՌԱՄԱ ակումբներ» շատ արդյունավետ կերպով իրականացվել են Արարատի մարզի Արարատ քաղաքում և Տավուշի մարզի Դիլիջան քաղաքներում 2015թ: Ներկայումս , 2016թ. ևս երկու «Կանաչ ՌԱՄԱ ակումբներ» իրականացվում են Կոտայքի մարզի Հրազդան և Լոռու մարզի Վանաձոր քաղաքներում:
Բնականաբար յուրաքանչյուր գործարար, սեփականատեր և արտադրության ղեկավար լավագույնս պատկերացնում է իր բիզնեսի, իր ոլորտի հիմնախնդիրները և փորձում է հաղթահարել առկա մարտահրավերները։ ՌԱՄԱ-ն կոչված է օգտակար լինելու նման իրավիճակներում։ Ցանկացած գործարար երբեք չի հրաժարվի իմաստուն և արհեստավարժ փորձագետի խորհրդից, հատկապես ՌԱՄԱ-ի նման՝ աշխարհի զարգացած երկրներում փորձարկված խորհրդատուից։
ՌԱՄԱ մեթոդի կիրառմամբ, 2015թ. գյուղատնտեսության, սննդի, քիմիական և շինարարական նյութերի արտադրության ոլորտներում կատարվել են հայաստանյան տասը պիլոտային ձեռնարկության գործունեության արդյունավետության բարձրացման խորհրդատվություն,տրամադրել են համապատասխանառաջարկություններ[1]: Ձեռնարկությունների ցանկը, գտնվելու վայրը և արտադրության ոլորտը ներկայացվում են ստորև.
- «ԱշտարակՁու»ՍՊԸ / Արագածոտնիմարզ, գ. Աղձք,(հավկիթի արտադրություն)
- «ԱրամեևՍոֆի» ՍՊԸ / Արարատիմարզ, գ. Լուսագյուղ,(կաթնամթերքի, պանրի արտադրություն)
- «Արարատսննդիկոմբինատ» ՍՊԸ/ Երևան,(հյութերի արտադրություն)
- «Մարիլա» ՍՊԸ / Սյունիքիմարզ, ք. Կապան,(կաթնամթերքի ու մսամթերքի արտադրություն)
- «Յունիֆիշ» ՍՊԸ / Արարատիմարզ, գ. Սայաթ–Նովա,(ձկնամթերքի, մանրաձկան, ձկնկիթի արտադրություն)
- «Լուկաշինիգյուղատնտեսականասոցիացիա» ՍԿ / Արմավիրիմարզ, գ. Լուկաշին,(չրերիարտադրություն)
- «Երվանդաշատիգյուղատնտեսականասոցիացիա» ՍԿ / Արմավիրիմարզ, գ. Երվանդաշատ,(չրերիարտադրություն)
- ՀԱՏՄՍՊԸ / Շիրակիմարզ, գ. Մայիսյան,(կահույքիարտադրություն)
- «Կաշի» ԲԲԸ / Երևան,(կաշվի արտադրություն)
- «Մ&Մավր» ԲԲԸ / Արարատիմարզ, ք. Արտաշատ(շինանյութերի արտադրություն):
Ներկայումս նշված ձեռնարկություններից հինգում իրականացվում է ՌԱՄԱ մանրամասնեցված աուդիտներ, որոնք բացի մատնանշելուց ոչարտադրական թափոնների կրճատման և վերաօգտագորշման մեթոդները, էներգիայի ջրի արդյունավետ օգտագործման տարբերաները, ՓՄՁ-ներին կտրամադրեն նաև ֆինանսական և տնտեսական վերլուծություններ, ներառելով առաջարկվող միջոցառումների իրականացման համար անհրաժեշտ ներդրման չափը և տնտեսագիտական այլ ցուցանիշներ՝ զուտ բերված արժեքը, ներքին շահութավերությն նորմը, հետգնման ժամկետը և այլն։ Այս, ՌԱՄԱ «ներդրման մակրդակի աուդիտները» (Investment Grade Audit) հետագայում կարող են վերափոխվել ՌԱՄԱ բիզնես ծրագրեր և ներգրավվեն կանաչ վարկավորման ծրագրերի մեջ։
Արտադրության թիրախային ոլորտների հայաստանյան ձեռնարկություններում նմանատիպ բնապահպանական և արտադրական իրավիճակի ուսումնասիրություններ, վերլուծություններ և գնահատումներ իրականացվել են նաև2016թ. ընթացքում (երկրորդ փուլով որակավորված փորձագետների կողմից)։ Ձեռնարկությունների ցանկը՝ անվանումները, գտնվելու վայրը և արտադրության ոլորտը ներկայացվում են ստորև.
- «Թերմո Քափս» ՍՊԸ / Երևան, (Մետաղապլաստե և պոլիլամինատային արտադրություն)
- «ԷԼԲԱՏ» ՓԲԸ / Երևան, (էլեկտրական մարտկոցների արտադրություն)
- «Երևանի հեռահաղորդակցման հետազոտությունների ինստիտուտ» ՓԲԸ / Երևան, (մոդեմ-վերահսկիչների, ջերմային սենսորների արտադրություն)
- «Արտաշես»ՍՊԸ / Կոտայքի մարզ, ք.Աբովյան, (ջեմերի, պահածոների, հյութերի արտադրություն)
- «ԱՐԳԵԼ» ՓԲԸ / Կոտայքի մարզ, գ.Արգել, (բազալտե մանրաթելի արտադրություն)
- «Սամ_Հար» ՍՊԸ / Կոտայքի մարզ, ք. Աբովյան, (ջեմերի, պահածոների, հյութերի արտադրություն)
- «Համլետ Հովսեփյան» ԱՁ / Արագածոտնի մարզ, ք. Ապարան (պահածոյացված մսի արտադրություն)
- «Ավա-Շուզ» ՍՊԸ / Երևան, (կոշիկների դիզայն և արտադրություն)
- «Սեդրակ-Տիգրան» ՍՊԸ / Լոռու մարզ,գ. Տաշիր, (պանրի արտադրություն)
- «Վադա Բեկ» ՍՊԸ / Կոտայքի մարզ, գ.Բջնի (շշալցված հանքային ջրի և լիմոնադի արտա)
- «Ռոզ Ֆուդ» ՍՊԸ / Լոռու մարզ, ք. Վանաձոր, (ջեմերի, պահածոների, հյութերի արտադրություն)
- «Անաշարտ» ՍՊԸ / Լոռու մարզ, ք. Վանաձոր, (սուրճի արտադրություն)
Մեկ այլ տիպի ՌԱՄԱ հետազոտություն, որը կոչվում է ՌԱՄԱ արագ գնահատում (կամ նախնական ՌԱՄԱ աուդիտ) իրականացվել է նաև «Կանաչ ՌԱՄԱ ակումբներ» -ում ընդգրկված ՓՄՁ-ներում: Այս տիպի ՌԱՄԱ աուդիտների նպատակն է տեղում(մեկ-երկու ժամվա ընթացքում), տալ գործնական առաջարկություններ և պարզաբանել դրանց բիզնես և բնապահպանական օգուտները։ ՌԱՄԱ փորձառու փորձագետների խումբը շրջելով արտադրական տարածքներում, ծանոթանալով արտադրական բոլոր գարծընթացներին, տեղում խորհրդատվություն է մատուցում արտադրության սեփականատերերին, կազմակերպիչներին և իրականացնողներին։ Առկայության դեպքում, մատնանշվում են նաև, անվտանգության տեխնիկայի կանոնների և նորմատիվային պահանջների խախտման դեպքերը, քննարկվում են այլ արտադրական ռիսկեր պարունակող և մատակարարների հետ կապված (ՓՄՁ-ներին հուզող կամ կասկածելի) խնդիրներ։ ՓՄՁ կողմից արտադրական ցուցանիշների, հումքի, էներգիայի և ջրի վերաբերյալ համապատասխան տեղեկատվության(օպերատիվ ցուցնիշներ, ամսական ծախսեր, փաստացի ֆինանսական տվյալներ և այլն) տրամադրման դեպքում, տեղում կատարվում են համատեղ վերլուծություններ՝ առաջարկվող միջոցառումների տեխնկական և տնտեսական օգուտները գնահատելու և իրականացմը հիմնավորեու համար։ Հետագայում կազմվում է ամփոփ հաշվետվություն (երեքից չորս էջի սահմաններում), որը սովորաբար ներառում է ութից մինչև տասը գործնական առաջարկություն և տրամադրվում է սեփականատիրոջը։
Արագ ՌԱՄԱ դիտարկումներ են իրականացվել հետևյալ քսանվեց կազմակերպություններում.
Արարատի մարզի, Արարատ քաղաքում՝
- «Արարատ Աբրիկոն» ՍՊԸ (Աբրիկոն կոնյակիարտադրությունհայկականծիրանից)
- «Արամե և Սոֆի» ՍՊԸ (պանրի և մածունի արտադրություն)
- «ԱՐԱՐԱՏ-ՃԱՆՇԻՆ» ճանապարհաշինական ընկերություն ՍՊԸ (ասֆալտբետոն, շինարարական ավազ,բետոնե եզրաքար, կոպիճ, բետոնե սյուն. Արտադրություն և վաճառք)
- «ԳԱԲԱ» ՍՊԸ (հացի արտադրություն)
- «ԳԱԼԻՔ» ՍՊԸ (կրաքարի արտադրություն)
- «Կավաշեն» ՍՊԸ (տանիքի ծալքավոր ասբոցեմենտե ծածկերի արտադրություն)
- «Մաթևոս Սուքիասյան» անհատ ձեռներեց (դեղձի կորիզներից արվեստի և կենցաղային իրերեի ստեղծում)
Տավուշի մարզի,Դիլիջան քաղաքում՝
- «Վիլլա Ռեստ» ՍՊԸ (լվացքատուն)
- «Դլիջան սպա ռեզորթ հոթել » ՍՊԸ (ռեստորանային բիզնես)
- «Լևոն Ավագյան» ՍՊԸ (տանիքի կղմինդրների արտադրություն)
- «Լիլիթ Աղամալյան» ՍՊԸ (լավաշի արտադրություն)
Կոտայքի մարզի, Հրազդան քաղաքում՝
- «Ստեպ»ՍՊԸ (կոշիկի արտադրություն)
- «Համստ Փիլիփոսյան»Անհատ ձեռնարկատեր (կոշիկի արտադրություն և վաձառք)
- «Լիլիթ Ղուկասյան»Անհատ ձեռնարկատեր(խմորեղենի արտադրություն և վաճառք)
- «Ռոլանդ և Սուսան »ՍՊԸ (հացի և լավաշի արտադրություն վաճառք)
- «Իսահակ Մելքումյան»Անհատ ձեռնարկատեր(Գորգերի արտադրություն)
- «Վանակաթ»ԲԲԸ (պլաստիկ իրերի արտադրություն)
- «Տիգրան Միրզոյան»Անհատ ձեռնարկատեր(հացի և լավաշի արտադրություն)
Լոռու մարզի, Վանաձոր քաղաքում՝
- «Անաշարտ»ՍՊԸ (պատրաստի սուրճի արտադրություն մեկանգամյա օգտագործման բաժակներով)
- «Ռոզֆրուդ»ՍՊԸ(պահածոների արտադրություն)
- «Լուիզա Նալբանդյան»Անհատ ձեռնարկատեր (գետնանուշի արտադրություն )
- «Մարտին Թովմասյան»Անհատ ձեռնարկատեր (դեկորատիվ սալիկների արտադրություն)
- «Վահե Թովմասյան»Անհատ ձեռնարկատեր (փայտե և կերամիկական իրերի արտադրություն)
- «Լիլիթ Սինդոյան»Անհատ ձեռնարկատեր (արծաթե զարդերի արտադրություն)
- «Լուսինե Բարաթյան»Անհատ ձեռնարկատեր (պատրաստի սննդի արտադրություն)
- «Մեղվատուն»ՍՊԸ(մեղրի մաճառի արտադրություն)
Այս ծրագրի առաջնայինակնկալվող արդյունքն է հայաստանյան ՓՄՁ-ներում, շահառու նախարարություններում, պետական, մասնավոր և հասարակական կազմակերպություններում, կրթական և մասնագիտացված հաստատություններում, ՌԱՄԱ հասկացությունների, տերմինաբանության, մեթոդների և գործիքների վերաբերյալ բարձր իրազեկվածությունը:
ՌԱՄԱծրագրի լայնածավալ իրագործումը կհանգեցնիսոցիալական ու տնտեսական առաջընթացի, կնպաստի տեղական արտադրողների, ՓՄՁ-ների կողմից մրցունակ արտադրանքի ստեղծմանը և Հայաստանի սոցիալտնտեսական զարգացմանը:
ՌԱՄԱծրագիրըհամահունչ է երկրի բնապահպանական ռազմավարությանը, որի ներդրումը կապահովի սիներգիզմը այլ միջազգային բնապահպանական համաձայնագրերի ու պայմանագրերի հետ: ՌԱՄԱծրագիրը կնպաստի հայաստանյան շուկայում արտադրանքի մրցունակության բարձրացմանը, համագործակցության ու բիզնես միջավայրի ձևավորմանը:
ՌԱՄԱ-ն առաջնորդվում է բիզնեսի բարգավաճման համար էկոլոգիապես անվտանգ, աշխարհում ընդունված մեթոդների և միջոցների մշակման ու գործիքների կիրառման սկզբունքներով։ՌԱՄԱ մեթոդներիու գործիքների ներդրումնանհրաժեշտ էշուկայականտնտեսությունում գործող ցանկացած ոլորտի, ցանկացած ընկերության համար:ՌԱՄԱ ներդրումը շահեկան վիճակ կստեղծի անկախ քաղաքական իրավիճակներից, երկրում կամ տվյալ ոլորտում օրենսդրության անկատարությունից, կոռուպցիոն ռիսկերի առկայությունից և այլն։
ՌԱՄԱներդրմանարդյունքում առկա են քառակի օգուտներ, որիցշահումենինչպես սպառողները, այնպես էլ բիզնեսը, պետությունըևբնությունը:
Շարունակելի…
ՄԱԱԶԿ ՌԱՄԱ ազգային փորձագետ Տիգրան Սեկոյան
ՄԱԱԶԿ ՌԱՄԱ ազգային փորձագետ Դշխուհի Սահակյան
ՄԱԱԶԿ ՌԱՄԱ ազգային համակարգող Նունե Հարությունյան
